YOEP & JIJ de Podcast – Als doen meer zegt dan praten – Vaktherapie bij YOEP

In deze aflevering van YOEP & JIJ de podcast gaat host Lisette Toebes in gesprek met vaktherapeuten Sarie Heemskerk (beeldend therapeut) en Debbie Jansen (psychomotorisch therapeut). Ze nemen je mee in de fascinerende wereld van therapie, waarin kinderen niet alleen praten over wat hen bezighoudt, maar vooral door te doen, bewegen en voelen — zodat het zichtbaar wordt. Wanneer je voor woorden kiest, kan dat soms leiden tot vastlopen. Maar wanneer je kiest voor actie, opent dat vaak de deur naar verandering.

Wat is vaktherapie precies?

Voor veel ouders en professionals blijft vaktherapie een onbekend terrein. Toch kunnen kinderen die moeite hebben om te laten zien of te bespreken wat ze voelen — zoals emoties, innerlijke spanningen en lichamelijke signalen — hier enorm van profiteren. Bij beeldende therapie (zoals Sarie toepast) draait alles om creatie: kleuren, vormen, materialen, ritmes. Het kind hoeft geen juiste woorden te vinden; het laat het gewoon zien. Bij psychomotorische therapie (zoals Debbie doet) staat de beweging van het lichaam centraal: spel, lichaamsbewustzijn, en aandacht voor lichamelijke signalen. Hier gaat het om ervaren, in plaats van alleen praten. Beide therapievormen delen dezelfde essentie: ervaring vóór uitleg, doen vóór vastlopen in woorden, en aanraken vóór weglopen in stilte.

Voor wie is het geschikt?

Vaktherapie kan bijzonder behulpzaam zijn in situaties zoals:

• Een kind dat wel iets voelt, maar nog niet precies weet wat, of het niet in woorden kan uitdrukken.
• Een jongere die zich terugtrekt en vaak met gedrag of lichamelijke klachten (zoals buikpijn, hoofdpijn, of slapeloosheid) reageert, in plaats van verbaal aan te geven wat er aan de hand is.
• Wanneer gesprekken steeds weer vastlopen; je hoort dingen als ‘ik weet het niet’, ‘niks’, ‘het gaat wel’, terwijl jij als ouder weet dat er meer aan de hand is.
• Wanneer school, thuis, lichaam en emoties met elkaar in conflict komen – en het kind zich gevangen voelt tussen externe verwachtingen en interne worstelingen.

In de podcast delen Sarie en Debbie herkenbare praktijkvoorbeelden die laten zien hoe deze therapievormen een groot verschil kunnen maken op het moment dat het reguliere gesprek niet meer lukt. Luisterend ontdek je hoe ouders, kinderen en behandelaren samenwerken — en hoe de weg naar vertrouwen begint.

Hoe werkt het in de praktijk?

Sarie legt uit: “Je begint met iets dat het kind centreert: iets wat hij of zij meebrengt, iets dat opvalt. We hoeven niet meteen te praten over het grote probleem. We pakken iets kleins, tastbaars, iets dat in beweging komt.” Debbie voegt toe: “Bij psychomotorische therapie merk je dat het lichaam signalen afgeeft nog voordat het verstand het doorheeft. Een kind loopt stilletjes weg, is druk, of negeert zijn of haar lichaam. Dan zeggen we: laten we voelen wat je lichaam je vertelt, en dáár rust of verandering in brengen.”

Een sessie ziet er dus niet uit zoals ‘oudergeest’ zich vaak voorstelt (“we gaan praten over gevoelens”), maar eerder als:

• Creatieve werkvormen: materiaalkeuze, constructie, schilderij, collage.
• Bewegingsopdrachten: lichaam, ruimte, spel, reflectie.
• Samen terugkijken: wat gebeurde er? Wat voelde je? Wat kan je mee naar huis nemen?
• Thuis verdergaan: kleine opdrachten of ervaringen die ouders en kinderen samen kunnen doen.

Zo biedt vaktherapie een veilige omgeving waarin het kind gehoord wordt — zonder dat het direct moet verwoorden wat er speelt. En dat creëert ruimte.

Waarom helpt het — ook thuis?

Als ouder merk je vaak dat je kind zich anders gedraagt dan verwacht: stil, boos, driftig, of teruggetrokken, met lichamelijke klachten. Je ziet en voelt dit, maar soms ontbreken de woorden. Dat kan leiden tot gevoelens van machteloosheid, onbegrip en schuld. Hier komt vaktherapie – in samenwerking met de ouder – in beeld:

• Het kind leert zichzelf beter ervaren, begrijpen en uiten.
• De ouder krijgt inzicht in wat het kind doet (in plaats van alleen wat het zegt) en krijgt handvatten: wat kun je thuis opmerken, wat kun je vragen, welke ruimte kun je bieden?
• Het gezin ontwikkelt een nieuwe taal: niet alleen woorden, maar ook beelden, bewegingen en ervaringen — wat wederzijds begrip schept.

Zoals in de podcast duidelijk wordt: het draait niet alleen om het kind. Het gaat om het systeem: ouders, school, lichaam en emoties. Vaktherapie helpt het systeem opnieuw te laten ‘spreken’ — langs andere wegen dan het gewend is.

En nog een luistertip!

Debbie Jansen heeft ook zelf 2 fijne ontspanningsoefeningen online staan:

• Oefeningen voor volwassenen:  ⁠https://open.spotify.com/show/2aloUykRTossJ4y4jAL7Yb⁠ 
•  Oefeningen voor kinderen: ⁠https://open.spotify.com/show/49q73dtw5LZ3Huw50at4dx⁠